- Door Eaton ondersteund onderzoek toont dat Nederland meer moet doen om private investeringen in vraagflexibiliteit te stimuleren
- Nederland presteert op dit vlak ondergemiddeld; Noorwegen loopt voorop
Hengelo, 8 november 2023 — Nieuw onderzoek zoomt in op één van de grootste belemmeringen voor Europese landen in de weg naar een succesvolle energietransitie. De
2023 Energy Transition Readiness Index (ETRI) van de Association for Renewable Energy and Clean Technology (
REA) geeft inzicht in de zogenaamde ‘flexibiliteitskloof’ tussen energieaanbod en -vraag. Meer investeringen in vraagflexibiliteit zijn nodig, zoals de implementatie van energieopslag en vraagresponssystemen.
Naarmate de fossiele energieproductie afneemt, moeten nationale energienetwerken de meer dynamische hernieuwbare energieopwekking van minuut tot minuut in balans weten te houden met de energiebehoefte. Investeringen in flexibiliteit van het net, zoals oplossingen voor energieopslag en vraagrespons (betere afstemming tussen aanbod en verbruiksmomenten), zijn cruciaal voor de toekomstige netstabiliteit. Maar er dreigt een groeiende kloof tussen de benodigde en gerealiseerde investeringen. Open markten voor flexibiliteit zijn essentieel om deze investeringen te bevorderen en de flexibiliteitskloof te vermijden.
De flexibiliteitskloof wordt uitgelicht in de Energy Transition Readiness Index (ETRI) van 2023, die dit jaar mede wordt gesponsord door powermanagementbedrijf Eaton en Foresight Group. Het onderzoek waarop de index is gebaseerd, vergelijkt de gereedheid van 14 nationale elektriciteitsmarkten om de overstap van fossiele naar hernieuwbare energie te maken en onderzoekt onder meer de flexibiliteitskloof tussen het doel van elk land voor variabele, hernieuwbare energieproductie in 2030 en de hoeveelheid bijbehorende flexibiliteit die het land tegen die tijd nodig zou hebben.
Een kloof dreigt voor Nederland
Van alle onderzochte landen heeft Nederland de meest ambitieuze procentuele groeidoelstelling: een toename van de hernieuwbare productie van 41% van het totale verbruik in 2022 naar 86% in 2030. Daarbij blijven technologische factoren zoals nettoegang een significante barrière bij het oplossen van flexibiliteitsuitdagingen.
Verder komen voor Nederland de volgende belemmeringen uit het onderzoek naar voren:
- De energietransitie blijft een prioriteit voor publiek en politiek, maar de ambitieuze doelstellingen komen met praktische uitdagingen die tot onzekerheid leiden. De kosten van de energietransitie worden mogelijk niet goed begrepen en er zijn geen instrumenten om deze kosten eerlijk te verdelen.
- Investeringen in het elektriciteitsnet en vertragingen in netaansluitingen zijn een punt van zorg, wat leidt tot een groeiende barrière voor de integratie van zowel hernieuwbare energiebronnen als flexibiliteitsoplossingen.
- Flexibiliteitsmarkten worden als eerlijk en open beschouwd en kleinere flexibiliteitsmiddelen hebben toegang tot markten via aggregatiemethoden – maar hun deelname blijft beperkt. Er zijn zorgen dat technische vereisten extra kosten kunnen opleggen aan kleinere marktdeelnemers.
Naast Nederland hebben meer landen wat betreft de flexibiliteitskloof een pittige uitdaging voor de boeg. Duitsland en het Verenigd Koninkrijk worden geconfronteerd met de grootste flexibiliteitskloof tegen 2030, maar ook Denemarken, Griekenland, Ierland en Spanje zullen het lastig krijgen. Alleen Noorwegen, Finland en Zweden lijken de kloof gemakkelijk te kunnen overbruggen – hun kloof is kleiner, deels omdat ze toegang hebben tot veel waterkrachtenergie, maar ook omdat ze goed ontwikkelde flexibiliteitsmarkten hebben.
Frankrijk en Italië hebben een kleinere kloof dan sommige van hun buurlanden, maar zullen desondanks meer moeten doen om de investeringen in flexibiliteit aan te trekken die zij tegen 2030 nodig zullen hebben. Zwitserland heeft te maken met een relatief kleine kloof dankzij de hoge beschikbaarheid van flexibele waterkrachtenergie, maar hun regionale bestuursstructuur zorgt voor een slechte coördinatie van beleid om alle benodigde flexibiliteit te leveren. Polen bevindt zich in de beginfase van de energietransitie, met sterke ambities maar ook uitdagingen op het gebied van financiering van de noodzakelijke investeringen om de nettoegang te verbeteren voor aanbieders van flexibiliteit.
Hoewel de kloof voor Duitsland en het VK het grootst dreigt te worden, hebben deze twee landen sinds het begin van het ETRI-onderzoek in 2019 tevens de sterkste verbeteringen doorgevoerd om hun markten aantrekkelijk te maken voor investeerders. Dankzij een gedegen beleidsklimaat hebben beide landen meer potentie om investeringen in de energietransitie aan te trekken, de flexibiliteitskloof te overbruggen en hoog-hernieuwbare netwerken te leveren.
Dit is hoe elk land het deed in de algemene ranglijst:
Coen van Beek, Sales Director Benelux bij Eaton: "Nederland staat voor grote duurzaamheidsuitdagingen; netcongestie, het terugdringen van schadelijke emissies, maar ook het behoud van leveringszekerheid en prijsstabiliteit. Het bedrijfsleven staat te popelen om te helpen deze uitdagingen op te lossen. Maar de overheid moet daarvoor eerlijke en transparante markttoegang faciliteren, zodat investeringen in vraagflexibiliteit met vertrouwen kunnen worden gedaan: stabiliteit en voorspelbaarheid van overheidsbeleid zijn voor investeerders in dit soort projecten immers cruciaal, omdat ze vaak een lange terugverdientijd hebben."
Lees hier het volledige rapport
Noot voor de redactie
Additionele quotes voor publicatie
Chris Tanner, partner bij Foresight Group en voorzitter van het REA Finance Forum: "Het is bemoedigend om de voortgang te zien in verschillende Europese landen, zowel wat betreft de ontwikkeling van hernieuwbare energieopwek als de bijbehorende flexibiliteitsvereisten. Deze verbeteringen benadrukken dat het Verenigd Koninkrijk en Europa als geheel met de juiste beleidsomgeving aanzienlijke investeringen kunnen aantrekken in de energietransitie. Dit stelt deze landen vervolgens in staat om de flexibiliteitskloof te overbruggen en tegen 2030 succesvolle duurzame energienetwerken te realiseren – veelbelovend voor de toekomst van hernieuwbare energie."
Frank Gordon, directeur beleid bij REA: "Het is goed om te zien dat alle landen die zijn beoordeeld in de ETRI 2023 ambitieuze decarbonisatiedoelstellingen hebben. Nu moeten ze snel actie nemen om de barrières te slechten voor onze sector in het Verenigd Koninkrijk en Europa: gedegen langetermijnplanning, prioritering en versnelling van markthervormingen en een dringende aanpak van huidige investeringsbelemmeringen. Al deze acties zijn hard nodig om ons op het juiste pad te zetten."
Over Eaton
Eaton is een intelligent powermanagementbedrijf met een missie om wereldwijd de kwaliteit van leven te verbeteren en het milieu te beschermen. Eaton doet de belofte om op de juiste manier zaken te doen, duurzaam te werken en klanten te helpen hun stroom te beheren - niet alleen vandaag, maar tot ver in de toekomst. Door in te zetten op elektrificatie en digitalisering versnellen we de transitie van onze maatschappij naar hernieuwbare energie, helpen we 's werelds dringendste uitdagingen op het vlak van energiebeheer op te lossen én doen we het juiste voor zowel onze stakeholders als de hele maatschappij.
Eaton is opgericht in 1911 en is al 100 jaar beursgenoteerd op de New York Stock Exchange. In 2022 behaalde Eaton een omzet van $20,8 miljard en heeft in meer dan 170 landen klanten. Ga voor meer informatie naar www.eaton.com. Volg Eaton op LinkedIn.
Over de REA
De Association for Renewable Energy and Clean Technology (bekend als de REA) is de grootste handelsorganisatie voor hernieuwbare energie en schone technologieën in het Verenigd Koninkrijk met ongeveer 550 leden die actief zijn op het gebied van warmte, transport, elektriciteit en de circulaire economie. De REA is een non-profitorganisatie die veertien sectoren vertegenwoordigt, variërend van compostering, biogas en hernieuwbare brandstoffen tot zonne-energie en het opladen van elektrische voertuigen. Het lidmaatschap varieert van grote multinationals tot eenmanszaken. Ga voor meer informatie naar: www.r-e-a.net
Over Foresight
Foresight Group is opgericht in 1984 en is een toonaangevende beursgenoteerde infrastructuur- en private equity-beleggingsbeheerder. Foresight richt zich van oudsher op ESG- en duurzaamheidsstrategieën en streeft naar aantrekkelijke rendementen voor institutionele en particuliere beleggers uit moeilijk toegankelijke particuliere markten. Foresight beheert meer dan 400 infrastructuuractiva met een focus op zonne-energie en windenergie op land, bio-energie en afval, evenals projecten die hernieuwbare energie mogelijk maken, oplossingen voor het beheer van energie-efficiëntie, sociale en kerninfrastructuurprojecten en duurzame bosbouwactiva. Foresight Capital Management beheert vier strategieën verdeeld over zeven investeringsvehikels. Foresight is actief in acht landen in Europa, Australië en de Verenigde Staten met een AUM van £12,1 miljard*. Foresight Group Holdings Limited is in februari 2021 genoteerd aan de hoofdmarkt van de London Stock Exchange en maakt deel uit van de FTSE 250-index. Meer informatie: https://www.foresightgroup.eu/shareholders
*Gebaseerd op niet-geaudite AUM per 30 september 2023.